Ủy hội sông Mê Công quốc tế thông qua Kế hoạch Chiến lược 2026–2030 với trọng tâm “Lấy người dân làm trung tâm”

Đoàn đại biểu Việt Nam do Thứ trưởng Bộ Nông Nghiệp và Môi trường Võ Văn Hưng làm trưởng đoàn và sự tham gia của đại diện Bộ Ngoại giao, Văn phòng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và Ủy ban sông Mê Công Việt Nam.

Thông qua Kế hoạch Chiến lược của Ủy hội giai đoạn 2026 – 2030

Tại Phiên họp, Hội đồng Ủy hội sông Mê Công quốc tế đã thông qua Kế hoạch Chiến lược của Ủy hội giai đoạn 2026 – 2030 và thống nhất các định hướng ưu tiên chiến lược của Ủy hội trong năm năm tới đưa vào Tuyên bố chung Hội nghị Cấp cao Ủy hội sông Mê Công quốc tế lần thứ 5, dự kiến được tổ chức tại Thái Lan trong năm 2026 để trình các Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Các hoạt động chiến lược của Ủy hội trong 05 năm tới tập trung vào các định hướng ưu tiên: (1) Tăng cường các hoạt động đem lại lợi ích trực tiếp cho cộng đồng người dân ven sông, lấy con người làm trung tâm; (2) Đẩy mạnh việc triển khai thực hiện các dự án mang tính xuyên biên giới, đem lại lợi ích chung cho các quốc gia trên lưu vực; (3) Tăng cường chia sẻ số liệu quy hoạch, vận hành và xây dựng các quy trình vận hành có phối hợp đối với các công trình khai thác, sử dụng nước lớn trên lưu vực; (4) Tăng cường áp dụng công nghệ hiện đại để đảm bảo cung cấp các dịch vụ phục vụ các quốc gia và người dân ven sông, đặc biệt dịch vụ về cảnh báo, dự báo, ứng phó thiên tai; và (5) Tăng cường xây dựng thể chế và năng lực cho Ủy hội và các quốc gia ven sông; tăng cường hợp tác với các Đối tác đối thoại Trung Quốc và Mi-an-ma và các đối tác phát triển của Ủy hội.

Việt Nam nhấn mạnh rủi ro khí hậu và yêu cầu tăng cường giám sát toàn lưu vực

Phát biểu tại Phiên họp, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đánh giá cao những nỗ lực của Ủy hội trong quản lý bền vững tài nguyên nước thời gian qua, đặc biệt là bước tiến trong minh bạch hóa chia sẻ dữ liệu — gồm cả dữ liệu vận hành thủy điện gần thời gian thực. Theo Thứ trưởng, đây là dấu mốc quan trọng thể hiện tinh thần hợp tác tin cậy giữa các quốc gia thành viên.

Thứ trưởng cũng ghi nhận việc tăng cường dự báo, cảnh báo sớm và hệ thống quan trắc thủy văn – môi trường đã góp phần quan trọng trong giảm thiểu rủi ro thiên tai. Tuy nhiên, lưu vực sông Mê Công đang đối mặt với nhiều thách thức ngày càng gia tăng do biến đổi khí hậu, bao gồm lũ cực đoan, mưa lớn bất thường và hạn hán nghiêm trọng. Những biến động này không còn là hiện tượng đơn lẻ mà dần trở thành trạng thái khí hậu mới của lưu vực.

Tại Việt Nam, Đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục chịu tác động nặng nề từ hạn hán, xâm nhập mặn,  suy giảm trầm tích, sụt lún và sạt lở bờ sông, bờ biển, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế hàng triệu người dân. Đề cập đến sự cố ô nhiễm asen trên sông Kok trong năm nay, với ảnh hưởng lan tới dòng chính Mê Công gần biên giới Thái Lan - Lào, Thứ trưởng cho rằng đây là lời nhắc nhở mạnh mẽ về một rủi ro nhỏ ở một điểm trên lưu vực có thể tạo ra hiệu ứng dây chuyền trên toàn hệ thống, từ đó đòi hỏi phải gia tăng giám sát, chia sẻ dữ liệu, phối hợp phản ứng khi có sự cố xuyên biên giới; đồng thời củng cố vai trò dẫn dắt của Ủy hội trước những biến động, thách thức trên lưu vực.

Đề xuất của Việt Nam cho giai đoạn hợp tác mới

Để triển khai các hoạt động hợp tác trong thời gian tới, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã đề xuất các định hướng chiến lược trọng tâm, bao gồm:

Thứ nhất, tăng cường quan trắc và giám sát số lượng và chất lượng nước trên toàn lưu vực, trong đó ưu tiên triển khai hệ thống dữ liệu gần thời gian thực, thiết lập cơ chế cảnh báo sớm và phản ứng kịp thời khi xuất hiện diễn biến bất thường;

Thứ hai, nâng cao năng lực dự báo và cảnh báo thiên tai, ứng dụng công nghệ tiên tiến, chia sẻ dữ liệu thủy văn đồng bộ để giảm thiểu tác động của lũ, hạn, biến đổi khí hậu cho từng quốc gia và toàn lưu vực;

Thứ ba, tăng cường chia sẻ dữ liệu thủy điện và quản lý trầm tích toàn lưu vực, sớm thử nghiệm mô hình quản lý trầm tích, làm cơ sở hài hòa phát điện, chống lũ, duy trì dòng chảy trầm tích;

Thứ tư, bảo đảm tự chủ tài chính bền vững cho Ủy hội, xây dựng cơ chế tài chính ổn định thông qua đóng góp của quốc gia thành viên, sự hỗ trợ của đối tác phát triển và huy động nguồn lực từ các quỹ khí hậu toàn cầu;

Thứ năm, thúc đẩy các dự án chung mang tính xuyên biên giới, ưu tiên các chương trình tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, tiết kiệm nước, giảm phát thải, đóng góp vào mục tiêu của từng quốc gia và các cam kết tại COP30.

Tham dự Phiên họp, các Đối tác phát triển, đối tác đối thoại đánh giá cao nỗ lực của Ủy hội trong việc triển khai các ưu tiên chiến lược, và tiếp tục khẳng định cam kết hỗ trợ Ủy hội thực hiện thành công Kế hoạch Chiến lược giai đoạn 2026-2030. Thay mặt các quốc gia thành viên, bà Sa- bi- đa Thai-set, chủ tọa Phiên họp đánh giá cao sự ủng hộ to lớn, hiệu quả, và kịp thời của các Đối tác phát triển, các Đối tác đối thoại dành cho Ủy hội sông Mê Công quốc tế trong thời gian qua và mong muốn các Đối tác phát triển tiếp tục đồng hành để trợ giúp Ủy hội thực hiện thành công Kế hoạch Chiến lược giai đoạn 2026-2030.

Phiên họp Hội đồng Ủy hội sông Mê Công quốc tế được tổ chức thường niên, nhằm đánh giá kết quả hoạt động, và đưa ra các định hướng chiến lược và các hoạt động ưu tiên của Ủy hội trong năm tiếp theo và cho các giai đoạn lập kế hoạch chiến lược của Ủy hội. Phiên họp Hội đồng lần thứ 33 dự kiến sẽ được tổ chức tại Việt Nam vào cuối năm 2026. Thứ trưởng Võ Văn Hưng đại diện Việt Nam nhận bàn giao chức Chủ tịch Hội đồng Ủy hội Ủy hội sông Mê Công quốc tế nhiệm kỳ 2026 từ nước chủ nhà Thái Lan và chúc mừng Thái Lan đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Chủ tịch Hội đồng Ủy hội sông Mê Công quốc tế nhiệm kỳ 2025.