Cục Quản lý tài nguyên nước: Đẩy mạnh chuyển đổi số và cải cách hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước

Tăng cường điều hòa, phân phối, phục hồi và sử dụng hiệu quả tài nguyên nước

Ngay từ đầu năm, Cục đã tập trung theo dõi sát sao diễn biến nguồn nước trên phạm vi cả nước, phối hợp với các đơn vị quản lý hồ chứa, đập thủy điện, công trình khai thác nước để đảm bảo vận hành an toàn, hợp lý, tối ưu hóa lợi ích đa mục tiêu theo đúng Quy trình vận hành liên hồ chứa đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Trên cơ sở Quy hoạch về tài nguyên nước, Kịch bản nguồn nước, Quy trình vận hành liên hồ chứa, Giấy phép khai thác tài nguyên nước (hạn ngạch khai thác tài nguyên nước), Cục chủ động hướng dẫn, phối hợp với các địa phương giải quyết khó khăn trong công tác quản lý cũng như hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên nước.

Cục cũng đẩy mạnh phối hợp với các địa phương để rà soát việc cấp phép khai thác, kiểm soát hoạt động sử dụng nước, đảm bảo sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm trong lĩnh vực tài nguyên nước.

Hoàn thiện thể chế, chính sách và công tác tổ chức bộ máy

Trong công tác tổ chức, Cục đã hoàn thành việc sắp xếp, kiện toàn bộ máy theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW của Trung ương về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Theo đó, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục Quản lý tài nguyên nước và chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các đơn vị sự nghiệp trực thuộc Cục. Đồng thời, Cục đã ban hành các Quyết định phê duyệt chức năng nhiệm vụ của các phòng thuộc Cục. Hiện nay, tổ chức bộ máy của Cục đã vận hành ổn định, đảm bảo phát huy hiệu quả công tác quản lý tài nguyên nước theo chức năng, nhiệm vụ được giao.

Song song với đó, Cục đã thực hiện đầy đủ chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, trong đó có việc giải quyết chế độ nghỉ hưu trước tuổi cho 3 công chức theo Nghị định số 178/2024/NĐ-CP và Nghị định số 67/2025/NĐ-CP của Chính phủ.

Về xây dựng, hoàn thiện thể chế, trong năm 2025, lĩnh vực tài nguyên nước được Bộ giao 13 nhiệm vụ, trong đó Cục được giao chủ trì 10 nhiệm vụ để trình Chính phủ ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền. Tính đến hết tháng 9, Cục đã hoàn thành, trình ban hành một loạt văn bản quan trọng: Quyết định của Thủ tướng về sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy trình vận hành liên hồ chứa sông Hồng; trình Bộ trưởng ban hành 02 Thông tư (Thông tư quy định định mức kinh tế - kỹ thuật quan trắc TNN và dự báo, cảnh báo tài nguyên nước; Thông tư quy định kỹ thuật về cấu trúc, chuẩn dữ liệu quốc gia về tài nguyên nước). Hiện đang xây dựng dự thảo Thông tư sửa đổi bổ sung một số điều trong các Thông tư thuộc lĩnh vực tài nguyên nước.

Đáng chú ý, Cục đã xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định trong lĩnh vực tài nguyên nước nhằm sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật để xử lý, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật; cắt giảm, đơn giản hoá quy định, thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, hiện đang được hoàn thiện để trình Chính phủ xem xét.

Bên cạnh đó, Đề án thành lập tổ chức lưu vực sông - một nhiệm vụ quan trọng đã được Cục hoàn thành, xin ý kiến Bộ và trình Thủ tướng phê duyệt trong tháng 11/2025.

Cải cách hành chính mạnh mẽ, nâng cao hiệu quả phục vụ người dân và doanh nghiệp

Cục Quản lý tài nguyên nước là một trong những đơn vị đi đầu trong thực hiện cải cách hành chính của Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Triển khai thực hiện Nghị quyết số 66/NQ-CP ngày 26/3/2025 của Chính phủ, Kế hoạch 717/QĐ-BNNMT ngày 10/4/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường về việc thực hiện Chương trình cắt giảm, đơn giản hoá thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh năm 2025, Cục Quản lý tài nguyên nước đã xây dựng, ban hành Kế hoạch cắt giảm, đơn giản hoá thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh năm 2025 của Cục tại Quyết định số 72/QĐ-TNN ngày 14/4/2025. Năm 2025, Cục đã rà soát, đề xuất cắt giảm 29/72 điều kiện kinh doanh trong lĩnh vực tài nguyên nước, tương đương 40,2%, đồng thời giảm 30% thời gian thực hiện và 31% chi phí tuân thủ thủ tục hành chính.

Trên cơ sở đó, Bộ và Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa, góp phần tạo môi trường thuận lợi hơn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Đồng thời, Cục đã cập nhật, công khai các phương án cắt giảm, đơn giản hóa quy định, thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh thuộc phạm vi quản lý của lĩnh vực tài nguyên nước đối với 44 TTHC trên hệ thống Cổng dịch vụ công quốc gia làm cơ sở cho các tổ chức, cá nhân biết, triển khai thực hiện.

Cục cũng đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực hành chính công: tái cấu trúc quy trình, số hóa 100% hồ sơ, kết nối dữ liệu điện tử, cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình đối với 4/10 thủ tục hành chính cấp trung ương và 14/25 thủ tục hành chính cấp tỉnh trong lĩnh vực tài nguyên nước. Trong 9 tháng đầu năm, Cục đã tiếp nhận và giải quyết 105 thủ tục hành chính đúng thời hạn, bảo đảm chất lượng phục vụ, trong đó có 55 thủ tục cấp mới, 20 phê duyệt tiền cấp quyền, 17 gia hạn, điều chỉnh và 13 thr tục cấp lại giấy phép tài nguyên nước.

Chủ động ứng phó với biến động nguồn nước và thiên tai

Năm 2025 ghi nhận nhiều diễn biến bất thường của thời tiết, mưa lũ và hạn hán cục bộ trên các lưu vực sông. Trước thực tế đó, Cục đã chủ động xây dựng và trình Bộ ban hành 6 kịch bản nguồn nước cho các lưu vực sông lớn đã có quy hoạch tổng hợp lưu vực sông liên tỉnh. Các kịch bản này giúp các cơ quan quản lý, địa phương và doanh nghiệp thực hiện việc điều hòa, phân phối kịp thời nhằm đảm bảo việc khai thác, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, đảm bảo an ninh nguồn nước trong thời gian qua.

Cục thường xuyên giám sát, tổng hợp tình hình khai thác, vận hành hồ chứa và phối hợp điều hòa, phân bổ nguồn nước liên vùng, liên lưu vực; đồng thời tăng cường kiểm tra, kịp thời xử lý các trường hợp vi phạm quy định về sử dụng nước, bảo đảm quyền lợi của các ngành, lĩnh vực có liên quan.

Tăng cường hợp tác quốc tế và phát triển khoa học công nghệ trong lĩnh vực nước

Trong lĩnh vực hợp tác quốc tế, Cục tiếp tục triển khai nhiều dự án lớn trong khuôn khổ GEF 7 và GEF 8 như dự án Mã Cả, CMDA, ERIP và ECHO. Các dự án này tập trung vào phục hồi hệ sinh thái nước, tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, phát triển hệ thống thông tin và quản trị tài nguyên nước bền vững.

Bên cạnh đó, Cục phối hợp với UNICEF triển khai dự án “Tăng cường năng lực và truyền thông bảo vệ nguồn nước an toàn cho trẻ em Việt Nam”, trong đó có hoạt động cuộc thi vẽ tranh “Sáng kiến sử dụng nước an toàn, hiệu quả” vào tháng 10/2025. Với Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Cục đang xây dựng bộ tiêu chí phân loại nguồn nước bị ô nhiễm, cạn kiệt, đề xuất danh mục các nguồn nước cần phục hồi theo thứ tự ưu tiên.

Đáng chú ý, hợp tác với tổ chức CIMA (Ý) giúp Cục tăng cường khung quản trị vận hành liên hồ chứa theo thời gian thực, từng bước hiện đại hóa công tác điều hòa, phân bổ nguồn nước quốc gia.

Triển khai hiệu quả “Bộ tứ trụ cột” phát triển kinh tế - xã hội

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường về triển khai 4 Nghị quyết trọng tâm (“Bộ tứ trụ cột”), gồm Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật và Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, Cục Quản lý tài nguyên nước đã ban hành Chương trình hành động và cụ thể hóa các nhiệm vụ tại Quyết định số 291/QĐ-TNN ngày 29/8/2025.

Trong đó, đáng chú ý là việc đề xuất 5 nhiệm vụ, đề tài mới thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW, bao gồm nghiên cứu nền tảng công nghệ số hỗ trợ điều hòa, phân phối nước trên các lưu vực sông khi xảy ra hạn hán, thiếu nước; chuyển đổi số trong cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình và xây dựng chương trình phục hồi nguồn nước bị suy thoái, cạn kiệt giai đoạn 2026–2030.

Cùng với đó, Cục đang triển khai Dự án đầu tư công “Xây dựng, vận hành hệ thống thông tin, mô hình số để hỗ trợ ra quyết định điều hòa phân bổ nguồn nước và theo dõi, giám sát việc phối hợp vận hành liên hồ chứa theo thời gian thực trên các lưu vực sông lớn của Việt Nam” – một bước tiến lớn hướng tới quản lý tài nguyên nước thông minh, minh bạch và dựa trên dữ liệu số.

Đẩy mạnh công tác Đảng, xây dựng tổ chức chính trị vững mạnh

Cùng với nhiệm vụ chuyên môn, Cục Quản lý tài nguyên nước đặc biệt chú trọng công tác xây dựng Đảng, công tác tổ chức cán bộ. Trong 9 tháng đầu năm, Đảng ủy Cục đã chỉ đạo sắp xếp, kiện toàn 5 chi bộ trực thuộc nhiệm kỳ 2022-2025 và chỉ định Bí thư, Phó Bí thư tại các Chi bộ nhằm đồng bộ, thống nhất với chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Cục.

Một dấu ấn quan trọng là việc tổ chức thành công Đại hội Đảng bộ Cục lần thứ VI, nhiệm kỳ 2025–2030. Đại hội đã xác định phương hướng chiến lược, mục tiêu hành động trong giai đoạn mới, nhấn mạnh tinh thần đoàn kết, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, coi đó là giá trị cốt lõi để đảm bảo an ninh nguồn nước quốc gia.

Ngay sau Đại hội, Đảng ủy Cục đã ban hành 6 văn bản quy định, hướng dẫn tổ chức thực hiện Nghị quyết Đại hội, đồng thời xây dựng chương trình hành động cụ thể hóa các nhiệm vụ chính trị trọng tâm, hướng tới mục tiêu “quản lý tài nguyên nước thống nhất, hiệu quả, bền vững vì phát triển kinh tế - xã hội và an ninh nguồn nước quốc gia”.

Với tinh thần chủ động, đổi mới, quyết liệt và trách nhiệm cao, Cục Quản lý tài nguyên nước đã và đang khẳng định vai trò nòng cốt trong công tác quản lý, điều hòa, phân bổ nguồn nước quốc gia, góp phần quan trọng vào phát triển bền vững ngành nông nghiệp và môi trường, đảm bảo an ninh nguồn nước trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp.