Bộ Nông nghiệp và Môi trường: Ban hành Thông tư Quy định kỹ thuật về cấu trúc, chuẩn dữ liệu quốc gia về tài nguyên nước

Thông tư 64/2025/TT-BNNMT gồm 04 Chương, 18 Điều quy định cụ thể về kỹ thuật về cấu trúc, chuẩn dữ liệu đối với thông tin, dữ liệu về tài nguyên nước, các yêu cầu đối với hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin, phần mềm và việc cập nhật cơ sở dữ liệu tài nguyên nước vào Hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu tài nguyên nước quốc gia.

Thông tư được áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân có hoạt động liên quan đến xây dựng, quản lý, vận hành, duy trì và cập nhật dữ liệu về tài nguyên nước trong Hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu tài nguyên nước quốc gia.

Cơ sở dữ liệu tài nguyên nước quốc gia

Theo quy định, Cơ sở dữ liệu tài nguyên nước quốc gia được tổ chức thành các cơ sở dữ liệu thành phần, bao gồm: Cơ sở dữ liệu về nguồn nước, lưu vực sông; Cơ sở dữ liệu quy hoạch về tài nguyên nước; Cơ sở dữ liệu về kiểm kê, điều tra, đánh giá tài nguyên nước; Cơ sở dữ liệu về quan trắc tài nguyên nước; Cơ sở dữ liệu về giám sát tài nguyên nước.

Dữ liệu không gian trong hệ thống được xây dựng trên các hệ quy chiếu và tọa độ quốc gia VN-2000, bảo đảm tương thích với tiêu chuẩn ngành đo đạc, bản đồ và thông tin địa lý. Danh mục dữ liệu chủ gồm dữ liệu lưu vực sông và dữ liệu nguồn nước, được coi là hai “trục chính” kết nối, tích hợp các lớp thông tin khác.

Bảo đảm tính chính xác, thống nhất và an toàn của dữ liệu

Thông tư yêu cầu, dữ liệu trong cơ sở dữ liệu tài nguyên nước quốc gia phải bảo đảm tính chính xác, đầy đủ, kịp thời, thống nhất, toàn vẹn, có khả năng tích hợp, chia sẻ, truy xuất và phục hồi khi có sự cố.

Việc quản lý và lưu trữ dữ liệu phải được tổ chức khoa học, có hệ thống, đi kèm siêu dữ liệu đầy đủ để phục vụ tìm kiếm, tra cứu, khai thác hiệu quả; Dữ liệu phải được quản lý theo mô hình cấu trúc dữ liệu quy định, bảo đảm tính nhất quán, bảo mật, khả năng truy vấn và tối ưu hóa lưu trữ, truy xuất.

Dữ liệu trong hệ quản trị cơ sở dữ liệu phải tuân thủ kiểu dữ liệu và cấu trúc quy định tại Phụ lục ban hành kèm theo Thông tư này. Trường hợp chưa quy định hoặc dữ liệu có đặc thù riêng, ưu tiên sử dụng các kiểu dữ liệu chuẩn, phổ biến, bảo đảm tối ưu hóa lưu trữ và khả năng tương thích. Đối với dữ liệu không gian, phải tuân thủ các tiêu chuẩn hình học (Point, LineString, Polygon, ...) theo quy định của pháp luật chuyên ngành và tiêu chuẩn quốc tế. Dữ liệu ở dạng tệp phải sử dụng các định dạng tệp mở, phổ biến và được công nhận rộng rãi, như: XML, GML, JSON, GeoJSON, CSV, Shapefile, GeoTIFF, PDF và các định dạng tương đương. Việc lựa chọn định dạng dữ liệu để trao đổi, chia sẻ phải bảo đảm khả năng tương thích, chuyển đổi giữa các hệ thống, phù hợp với đặc thù dữ liệu và mục tiêu sử dụng.

Việc lựa chọn định dạng dữ liệu để trao đổi, chia sẻ phải bảo đảm khả năng tương thích, chuyển đổi giữa các hệ thống, phù hợp với đặc thù dữ liệu và mục tiêu sử dụng.

Việc thu thập, cập nhật, khai thác và sử dụng dữ liệu phải tuân thủ các quy định của pháp luật về tài nguyên nước, công nghệ thông tin và các quy định pháp luật liên quan.

Hạ tầng kỹ thuật ổn định, đồng bộ và bảo mật cao

Hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu tài nguyên nước quốc gia được triển khai trên hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin của ngành nông nghiệp và môi trường, phải bảo đảm an toàn, bảo mật, hoạt động ổn định, liên tục và có khả năng mở rộng phù hợp với yêu cầu triển khai hệ thống tập trung trên phạm vi toàn quốc.

Hạ tầng kỹ thuật phải đáp ứng yêu cầu về kết nối, thu nhận, xử lý, lưu trữ, quản lý và chia sẻ thông tin, dữ liệu tài nguyên nước từ trung ương đến địa phương.

Hạ tầng kỹ thuật phải phù hợp với kiến trúc phần mềm, quy mô triển khai và thiết kế hệ thống tập trung; bảo đảm có đủ cơ chế dự phòng, sao lưu và phục hồi dữ liệu khi xảy ra sự cố.

Hạ tầng kỹ thuật phải tuân thủ và phù hợp với Khung Kiến trúc Chính phủ số Việt Nam và Kiến trúc Chính phủ số của Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Giao diện phần mềm thân thiện, dễ sử dụng, vận hành theo chuẩn Chính phủ số

Phần mềm của hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về tài nguyên nước phải được thiết kế theo kiến trúc mở, tuân thủ các tiêu chuẩn phát triển phần mềm trong cơ quan nhà nước. Giao diện phải thân thiện, trực quan, dễ sử dụng và tương thích với nhiều thiết bị như máy tính, điện thoại thông minh, máy tính bảng.

Phần mềm phải hỗ trợ đầy đủ chức năng tìm kiếm, lọc, sắp xếp dữ liệu trực quan, giúp người dùng dễ dàng khai thác và phân tích thông tin. Ngoài ra, hệ thống cần có khả năng tích hợp, chia sẻ dữ liệu với các nền tảng khác thông qua dịch vụ web (Web Service), hỗ trợ giao thức RESTful API trên nền HTTPS và tương thích với IPv6, bảo đảm an toàn truyền tải thông tin.

Đối với dữ liệu không gian, Thông tư khuyến nghị sử dụng các chuẩn dịch vụ web của OGC như WMS, WFS, WCS để tăng khả năng chia sẻ và sử dụng lại dữ liệu. Các tệp dữ liệu có thể truyền qua các giao thức bảo mật như FTP, SFTP, FTPS hoặc các phương thức truyền tải dựa trên dịch vụ lưu trữ đối tượng tương thích S3 hoặc tương đương.

Phần mềm cũng phải có các chức năng bảo mật, phân quyền, quản lý tài khoản, ghi nhật ký hệ thống và hỗ trợ sao lưu, phục hồi dữ liệu tự động. Đồng thời, hệ thống cần cung cấp trợ giúp trực tuyến, phản hồi người dùng và cơ chế cập nhật bản vá lỗi kỹ thuật nhằm bảo đảm tính ổn định lâu dài.

Chuẩn hóa quy trình cập nhật dữ liệu

Một trong những nội dung đáng chú ý của Thông tư là quy định chi tiết về quy trình cập nhật dữ liệu vào cơ sở dữ liệu tài nguyên nước quốc gia. Tất cả thông tin cập nhật phải được kiểm tra chất lượng, định dạng, kiểu dữ liệu và các ràng buộc kỹ thuật trước khi nhập vào hệ thống.

Việc cập nhật dữ liệu phải thực hiện trong giao dịch để bảo đảm tính toàn vẹn và đồng bộ; Các bảng dữ liệu quan trọng phải có cơ chế ghi nhật ký trước và sau khi cập nhật; Không thực hiện cập nhật dữ liệu trực tiếp bằng truy vấn SQL mà không qua tầng xử lý nghiệp vụ.

Chỉ người dùng hoặc hệ thống được phân quyền cụ thể mới được phép cập nhật dữ liệu; Hệ thống phải ghi nhận đầy đủ thông tin cập nhật, bao gồm: người thực hiện, thời gian, hành động (thêm, sửa, xóa), bản ghi bị ảnh hưởng, trường dữ liệu thay đổi, giá trị trước và sau cập nhật.

Bên cạnh đó, hệ thống áp dụng cơ chế kiểm soát cập nhật đồng thời, như khóa bản ghi hoặc kiểm tra phiên bản, để tránh ghi đè dữ liệu không mong muốn; Ưu tiên sử dụng chiến lược kiểm tra logic nghiệp vụ để bảo đảm tính nhất quán trước khi cập nhật dữ liệu.

Dữ liệu phải được sao lưu định kỳ, đặc biệt trước các đợt cập nhật lớn; Có cơ chế phục hồi trong trường hợp xảy ra lỗi hoặc sự cố khi cập nhật; Sau khi cập nhật, hệ thống phải tự động kiểm tra lại tính toàn vẹn dữ liệu, ghi nhận nhật ký cập nhật và gửi thông báo theo quy định.

Quy định chuyển tiếp và hiệu lực thi hành

Về quy định chuyển tiếp, Thông tư nêu rõ, đối với giám sát khai thác tài nguyên nước, trường hợp công trình khai thác tài nguyên nước đã thực hiện việc cập nhật, kết nối, truyền số liệu vào hệ thống giám sát khai thác, sử dụng tài nguyên nước trước ngày Thông tư này có hiệu lực thì tiếp tục thực hiện và khuyến khích nâng cấp để truyền dữ liệu theo phương thức Web Service về hệ thống giám sát. Trường hợp công trình khai thác tài nguyên nước thực hiện việc cập nhật, kết nối, truyền số liệu để phục vụ giám sát khai thác tài nguyên nước kể từ ngày Thông tư này có hiệu lực thì truyền dữ liệu theo phương thức Web Service, không cho phép truyền dữ liệu qua hệ thống trung gian.

Đối với các cơ sở dữ liệu về tài nguyên nước, hệ thống giám sát khai thác, sử dụng tài nguyên nước và các cơ sở dữ liệu, hệ thống khác liên quan đang vận hành thì tiếp tục thực hiện và phải nâng cấp theo cấu trúc, chuẩn dữ liệu quy định của Thông tư này khi tích hợp vào Hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu tài nguyên nước quốc gia.

Trường hợp trong Thông tư này có nội dung quy định về cấu trúc, chuẩn dữ liệu, yêu cầu hạ tầng công nghệ thông tin, phần mềm và việc cập nhật cơ sở dữ liệu tài nguyên nước khác với các quy định của Luật Dữ liệu số 60/2024/QH15 thì áp dụng theo quy định của Luật Dữ liệu.

Trường hợp tên của các quy hoạch về tài nguyên nước thay đổi theo quy định của văn bản pháp luật mới thì thông tin, dữ liệu của quy hoạch về tài nguyên nước mới vẫn được cập nhật vào cơ sở dữ liệu quy hoạch về tài nguyên nước theo quy của Thông tư này.

Thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 26 tháng 12 năm 2025. Thông tư số 17/2021/TT-BTNMT ngày 14 tháng 10 năm 2021 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về giám sát khai thác, sử dụng tài nguyên nước hết hiệu lực thi hành kể từ ngày Thông tư này có hiệu lực thi hành.