Việc thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ, trẻ em gái là một trong những trọng tâm của Chương trình Nghị sự 2030, được thể hiện rõ qua Mục tiêu Phát triển Bền vững số 5 (SDG 5). Trong đó, chỉ tiêu 5.5 đặt mục tiêu “bảo đảm sự tham gia đầy đủ, hiệu quả của phụ nữ và cơ hội bình đẳng để phụ nữ giữ vai trò lãnh đạo ở tất cả các cấp trong quá trình ra quyết định về chính trị, kinh tế và đời sống công cộng”. Tuy nhiên, tiến độ thực hiện các chỉ tiêu này – đặc biệt là chỉ số 5.5.1 và 5.5.2 – hiện vẫn còn chậm và lệch hướng, đòi hỏi cần có hành động mạnh mẽ hơn trong tất cả các lĩnh vực, bao gồm cả lĩnh vực tài nguyên nước.
Mặc dù SDG 6 (nước sạch và vệ sinh) không có chỉ tiêu riêng về lồng ghép giới, nhưng một số chỉ số liên quan đã thu thập dữ liệu phân tách theo giới, như: 6.1.1 (nước uống), 6.2.1 (vệ sinh), 6.5.1 (quản lý tổng hợp tài nguyên nước – IWRM) và 6.b.1 (tham gia quản lý nước ở cấp địa phương). Trong đó, chỉ số 6.5.1 là công cụ quan trọng để đánh giá mức độ lồng ghép giới trong quản lý tài nguyên nước của các quốc gia, thông qua việc tự đánh giá sự tồn tại của các mục tiêu, chính sách hoặc kế hoạch cụ thể về giới, cũng như hiệu quả triển khai trên thực tế.
Theo báo cáo cập nhật giai đoạn 2020–2023, kết quả trung bình toàn cầu về lồng ghép giới trong quản lý tài nguyên nước chỉ tăng nhẹ, từ 54% lên 58%. Dù có xu hướng cải thiện, tiến độ này vẫn chưa đáp ứng yêu cầu để đạt được mục tiêu đến năm 2030.
Đáng chú ý, năm 2023 vẫn còn khoảng 15% quốc gia không có bất kỳ cơ chế lồng ghép giới nào trong quản lý tài nguyên nước (được đánh dấu màu đỏ và cam đậm trên bản đồ giám sát toàn cầu). Khoảng 31% quốc gia chỉ mới triển khai ở mức hạn chế, thiếu nguồn lực tài chính, nhân lực hoặc giám sát chưa đầy đủ (màu vàng). Chỉ 27% quốc gia báo cáo rằng họ đã đạt được phần lớn các mục tiêu về giới trong khuôn khổ chính sách và quản trị tài nguyên nước quốc gia.
Các chuyên gia nhận định, để thúc đẩy quản lý tài nguyên nước mang tính toàn diện và bền vững, cần tăng cường cơ chế pháp lý, đầu tư nguồn lực tài chính và nâng cao vai trò của phụ nữ trong quá trình ra quyết định. Lồng ghép giới không chỉ là mục tiêu về công bằng, mà còn là yếu tố cốt lõi giúp nâng cao hiệu quả quản trị tài nguyên nước, đóng góp trực tiếp vào việc đạt được cả SDG 5 và SDG 6 trong thập kỷ quyết định này.