Nhiều quốc gia gặp khó trong chuyển hóa cam kết về bình đẳng giới thành hành động cụ thể trong quản lý tài nguyên nước

Việc lồng ghép giới trong quản lý tài nguyên nước vẫn đang là thách thức lớn đối với nhiều quốc gia, khi các cam kết ở cấp cao chưa được chuyển hóa thành những hành động cụ thể, có hiệu quả trong thực tiễn.

Theo định nghĩa của Đối tác Toàn cầu về Nước (GWP, 2000), Quản lý tài nguyên nước tổng hợp (IWRM) là quá trình thúc đẩy phát triển và quản lý phối hợp các nguồn lực nước, đất và tài nguyên liên quan, nhằm tối đa hóa lợi ích kinh tế – xã hội một cách công bằng, đồng thời bảo đảm tính bền vững của hệ sinh thái. Tuy nhiên, trong khi IWRM được xem là nền tảng để quản lý tài nguyên nước bền vững, thì yếu tố lồng ghép giới trong khung quản lý này vẫn chưa được triển khai hiệu quả tại nhiều quốc gia.

Hiện nay, chỉ khoảng 30% quốc gia báo cáo rằng đã có các cơ chế lồng ghép giới trong quản lý tài nguyên nước, nhưng phần lớn cho biết việc thực hiện còn yếu, điển hình như Liberia, Việt Nam hay Ghana. Các nguyên nhân chính bao gồm thiếu kế hoạch cụ thể, năng lực thực thi, nguồn lực tài chính chuyên biệt và ý chí chính trị. Nhiều nước, như Yemen, Bolivia hay Bờ Biển Ngà, cũng gặp khó khăn do nguồn ngân sách dành riêng cho công tác giới trong lĩnh vực tài nguyên nước còn rất hạn chế.

Một thách thức khác là thiếu dữ liệu phân tách theo giới và dữ liệu giao thoa, khiến công tác giám sát và đánh giá chính sách thiếu cơ sở thực tiễn. Việc thiếu thông tin về mức độ tham gia của các nhóm phụ nữ khác nhau làm cho quá trình ra quyết định trở nên phiến diện, khó xác định được các lĩnh vực ưu tiên cần can thiệp, như tại Lebanon, Dominica hay Burkina Faso. Đặc biệt, phụ nữ thuộc các nhóm yếu thế thường bị “vô hình hóa” trong quá trình hoạch định chính sách do thiếu dữ liệu phản ánh đúng thực tế.

Bên cạnh đó, phụ nữ vẫn ít được đại diện trong các vị trí ra quyết định và vai trò kỹ thuật trong lĩnh vực quản lý tài nguyên nước, làm giảm hiệu quả và tiến độ thực hiện các cam kết về bình đẳng giới. Tình trạng này chịu ảnh hưởng bởi rào cản văn hóa và thiếu các chương trình nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của sự tham gia bình đẳng giữa các giới, như tại Chile, Benin, Cameroon hay Colombia. Ngoài ra, phụ nữ và trẻ em gái còn bị hạn chế tiếp cận cơ hội giáo dục và đào tạo kỹ thuật, dẫn đến thiếu hụt nhân lực nữ trong các lĩnh vực chuyên môn liên quan đến quản lý nước — một thực tế đang diễn ra tại nhiều quốc gia như Nicaragua.

Những thách thức nói trên cho thấy, để thúc đẩy bình đẳng giới thực chất trong quản lý tài nguyên nước, các quốc gia cần tăng cường đầu tư cho đào tạo, thu thập dữ liệu giới, huy động tài chính, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò và đóng góp của phụ nữ trong bảo vệ, quản lý và phát triển bền vững tài nguyên nước.

DWRM (Dịch, Tổng hợp)