Nguồn nước lưu vực sông Cửu Long duy trì ổn định trong mùa cạn 2024–2025

Ngày 16/7/2025, Trung tâm Hỗ trợ ra quyết định và Phát triển tài nguyên nước (thuộc Cục Quản lý tài nguyên nước, Bộ Nông nghiệp và Môi trường) vừa công bố báo cáo tổng hợp tình hình thực hiện Kịch bản nguồn nước (KBNN) trên lưu vực sông Cửu Long trong mùa cạn năm 2024–2025.

Nguồn nước duy trì “Trạng thái bình thường”

Kết quả theo dõi cho thấy, nội dung nhận định về xu thế diễn biến lượng mưa, dòng chảy, xâm nhập mặn, mực nước trong các tầng chứa nước được công bố trong KBNN trên lưu vực sông Cửu Long cơ bản phù hợp với tình hình thực tế. Trong suốt mùa cạn 2024–2025 (từ tháng 11/2024 đến tháng 5/2025), nguồn nước trên lưu vực sông Cửu Long duy trì ở “Trạng thái bình thường”.

Đáng ghi nhận, đã có 08/13 UBND các tỉnh trong khu vực ban hành văn bản chỉ đạo các Sở, ban ngành triển khai thực hiện KBNN, rà soát việc .khai thác, sử dụng tài nguyên nước để phù hợp với KBNN (Bến Tre, Tiền Giang, Trà Vinh, Hậu Giang, Long An, Sóc Trăng, Kiên Giang, Cà Mau); có 02/13 tỉnh, thành phố ban hành kế hoạch khai thác, sử dụng nước (tỉnh Sóc Trăng và Hậu Giang).

Lượng mưa cao hơn trung bình nhiều năm

Trong giai đoạn đầu năm 2025, tổng lượng mưa tại khu vực Nam Bộ nhìn chung ở mức cao hơn trung bình nhiều năm. Cụ thể: Tháng 02/2025, Nam Bộ phổ biến cao hơn so với TBNN từ 15-30mm, miền Đông Nam Bộ cao hơn từ 30-70mm.

Tổng lượng mưa từ tháng 02 đến tháng 05 năm 2025, khu vực Nam Bộ phổ biến cao hơn TBNN từ 15-30mm; có nơi cao hơn; tháng 04/2025, tổng lượng mưa phổ biến là 50-100mm. Trong tháng 6, Khu vực Nam Bộ xảy ra nhiều ngày mưa rào và dông rải rác, riêng ngày 02/6/2025 và 07-09/6/2025 tại khu vực Đông Nam Bộ và ngày 03/06/2025 tại Tây Nam Bộ đã có mưa vừa, mưa to diện rộng. Một số trạm ghi nhận được giá trị lương mưa cao nhất ngày và tổng lượng mưa tháng vượt giá trị lịch sử.

Dòng chảy từ thượng nguồn về ĐBSCL tăng cao

Tổng lượng dòng chảy từ trạm Kratie (Campuchia) về đồng bằng sông Cửu Long từ tháng 4 đến nay cao hơn 16% so với TBNN và vượt 46% so với cùng kỳ năm 2024. Mực nước tại Biển Hồ cũng tăng, hiện cao hơn TBNN 0,09m và cao hơn cùng kỳ 0,29m. Mực nước tại các trạm Tân Châu và Châu Đốc duy trì mức tương đương TBNN, dao động theo thủy triều.

Dự báo từ cuối tháng 6 đến tháng 9/2025, tổng lượng dòng chảy trên sông Mê Công về ĐBSCL biến đổi chậm với xu thế lên dần. Tổng lượng dòng chảy về ĐBSCL từ tháng 7-8/2025 ở mức cao hơn TBNN từ 10-15% và cao hơn TBNN từ 5-10% trong tháng 9. Mực nước đầu nguồn sông Cửu Long dao động theo triều với xu thế lên dần.

Nước dưới đất ổn định

Số liệu quan trắc từ trong mùa khô (từ tháng 11/2024 đến tháng 05/2025) và đầu mùa mưa (tháng 06/2025) cho thấy chiều sâu mực nước trong các tầng chứa nước (TCN) dao động trong khoảng từ 1,86m – 27,55m tùy theo từng khu vực. Chiều sâu mực nước lớn nhất trong TCN qp1 tại khu vực phường 5, TP. Cà Mau, tỉnh Cà Mau (nay là phường Tân Thành, tỉnh Cà Mau). Xu thế mực nước trong các TCN phù hợp với dự báo trong KBNN.

Kết quả quan trắc nước nước dưới đất lưu vực sông Cửu Long giai đoạn mùa khô (từ tháng 11/2024 đến tháng 05/2025) và đầu mùa mưa (tháng 06/2025) nêu trên cho thấy xu hướng mực nước trong các TCN thuộc lưu vực sông Cửu Long là phù hợp với dự báo trong KBNN, đảm bảo việc duy trì khai thác nước dưới đất như hiện tại. Mực nước quan trắc trong các TCN đều có xu hướng hạ thấp nhẹ vào mùa khô và dâng nhẹ từ tháng 06/2025 (đầu mùa mưa). Mực nước sâu nhất trong các TCN khai thác chính tương đối phù hợp so với dự báo trong KBNN. Tuy nhiên tại một số khu vực có mực nước hạ thấp sâu (gần ngưỡng cho phép) trong các TCN qp1, n22, n21 (thuộc khu vực phường 5, TP. Cà Mau, tỉnh Cà Mau – nay là phường Tân Thành, tỉnh Cà Mau và khu vực phường 9, TP. Cà Mau, tỉnh Cà Mau – nay là phường An Xuyên, tỉnh Cà Mau) cần có sự giám sát và các biện pháp quản lý việc khai thác nước dưới đất, tránh làm gia tăng hạ thấp mực nước tại những khu vực này.

Xâm nhập mặn và hạn hán cục bộ

Báo cáo cũng cho biết, qua theo dõi trong mùa cạn 2024-2025, đã xảy hạn hán, thiếu nước rải rác, cục bộ ở một số xã, khu vực thuộc thuộc tỉnh Kiên Giang, An Giang, Sóc Trăng, Cà Mau, Bạc Liêu và tình trạng xâm nhập mặn vào các địa phương Như Long An, Bến Tre, Trà Vinh,…Hầu hết, các khu vực xảy ra hạn hán, thiếu nước và xâm nhập mặn đã được cảnh báo trong mùa cạn năm 2024-2025 theo KBNN đã công bố và nguyên nhân thiếu nước, xâm nhập mặn chủ yếu là do hệ thống công trình cấp nước chưa được hoàn thiện và đồng bộ.

Hiện tại mực nước tại Biển Hồ, Kratie và các trạm Tân Châu, Châu Đốc ở Việt Nam đang dâng cao, tổng lượng dòng chảy từ thượng lưu sông Mê Công (trạm Kratie) về Đồng bằng sông Cửu Long đang cao hơn 16% so với TBNN và cao hơn khoảng 46% so với cùng kỳ năm 2024, điều này góp phần phần làm giảm thiếu nước, xâm nhập mặn cho các địa phương.

Diễn biến xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long các tháng đầu năm 2025 tính đến nay được ghi nhận xuất hiện 02 đợt xâm nhập mặn tăng cao nhưng chưa nằm trong mức cảnh báo trong KBNN là vào tháng 02 và 04. Hiện tại xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long đang giảm nhanh. Độ mặn tại các trạm thấp hơn so với độ mặn cao nhất tháng 5/2024. Kết hợp với dự báo lượng mưa lớn có thể xảy ra trong thời gian tiếp theo, sẽ làm giảm hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn cho các tỉnh vùng đồng bằng Sông Cửu Long.

Kết luận và kiến nghị

Các đánh giá, nhận định về trạng thái nguồn nước trong KBNN cơ bản phù hợp với thực trạng, diễn biến nguồn nước và khai thác, sử dụng nước trên lưu vực.

Dự báo từ cuối tháng 6 đến tháng 9/2025, tổng lượng dòng chảy trên sông Mê Công về đồng bằng sông Cửu Long biến đổi chậm với xu thế lên dần. Tổng lượng dòng chảy về đồng bằng sông Cửu Long từ tháng 7-8/2025 ở mức cao hơn TBNN từ 10-15% và cao hơn TBNN từ 5-10% trong tháng 9. Mực nước đầu nguồn sông Cửu Long dao động theo triều với xu thế lên dần. Hiện tại mực nước tại Biển Hồ, Kratie và các trạm Tân Châu, Châu Đốc ở Việt Nam đang dâng cao, tổng lượng dòng chảy từ thượng lưu sông Mê Công (trạm Kratie) về đồng bằng sông Cửu Long đang cao hơn 16% so với TBNN và cao hơn khoảng 46% so với cùng kỳ năm 2024, điều này góp phần phần làm giảm thiếu nước, xâm nhập mặn cho các địa phương.

Mực nước dưới đất tại một số khu vực hạ thấp sâu (gần ngưỡng cho phép) trong các TCN qp1, n22, n21 (thuộc khu vực phường 5, TP. Cà Mau, tỉnh Cà Mau – nay là phường Tân Thành, tỉnh Cà Mau và khu vực phường 9, TP. Cà Mau, tỉnh Cà Mau – nay là phường An Xuyên, tỉnh Cà Mau) cần có sự giám sát và các biện pháp quản lý việc khai thác nước dưới đất, tránh làm gia tăng hạ thấp mực nước tại những khu vực này.

DWRM